Orlen w Portfelu

Stworzenie optymalnego i efektywnego portfela jest celem inwestora długoterminowego. Aby to zrobić, w pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę na wszystkie jego elementy. Ważne aby każdy z nich współgrał z innymi i wzajemnie się uzupełniał. W tym celu warto poznać wszystkie klasy aktywów, zrozumieć ich specyfikę oraz rolę w portfelu inwestycyjnym.

Zanim przejdziemy do tematów ściśle inwestycyjnych, warto przypomnieć, że powinniśmy posiadać finansową poduszkę bezpieczeństwa. Jest to kwota, którą trzymamy na wypadek niespodziewanych wydatków. Jej wielkość zależy od naszych możliwości oraz potrzeb. W wersji minimalnej powinno to być kilkaset złotych na pokrycie najpilniejszych wydatków, które mogą nas zaskoczyć w życiu. Zepsuta pralka, nagłe wydatki dentystyczne czy awaria samochodu to wydarzenia, na które trudno jest się inaczej przygotować, jak tylko posiadając odłożone pieniądze na przysłowiową czarną godzinę. Jednak optymalna poduszka bezpieczeństwa będzie opiewać na równowartość 2-3 miesięcy kosztów naszego życia. Pozwoli to nam na spokojne poszukiwania pracy w sytuacji, gdybyśmy byli zmuszeni niespodziewanie ją zmienić. Docelową formą poduszki bezpieczeństwa jest po prostu gotówka na koncie bankowym, której nie możemy ani wydać, ani zainwestować.

Dopiero mając zbudowaną pozycję gotówkową, możemy przejść do tworzenia portfela inwestycyjnego. Jak wiemy z odcinka 11, portfolio każdego z nas jest inne. Na jego skład ma wpływ wiele czynników, m.in.: nasz horyzont inwestycyjny, stabilność finansowa, stopa oszczędności, poziom wiedzy ekonomicznej, ilość czasu, który chcemy poświęcić oraz tolerancja na ryzyko. Jednak każdy portfel ma stałe komponenty, które powinny się w nim znaleźć.

Podstawowym elementem każdego portfela inwestycyjnego jest część bezpieczna. Najczęściej przybiera ona formę:
- gotówki (trzymana na koncie oszczędnościowym lub lokacie),
- bonów pieniężnych, emitowanych przez skarb państwa, czy po prostu funduszy rynku pieniężnego.
Te instrumenty mają za zadanie zapewnić maksymalne możliwe bezpieczeństwo oraz stabilizować portfel. Ponadto stanowią część płynną, do której trafiają fundusze po odsprzedaniu innych klas aktywów. Jednak nie należy tu oczekiwać istotnych stóp zwrotu, zwłaszcza w środowisku niskich stóp procentowych.

Drugim podstawowym elementem portfela inwestycyjnego są obligacje. Możemy je w dużym uproszczeniu podzielić na:
- skarbowe, czyli emitowane przez państwa,
- korporacyjne, czyli emitowane przez przedsiębiorstwa.

Dług emitowany przez skarb państwa jest uznawany za bezpieczny, dlatego że jego gwarantem jest samo państwo. W teorii powinien on zatem zawsze zostać spłacony, jednak praktyka pokazuje, że może być inaczej. Dla przykładu w sierpniu 1998 roku rząd rosyjski poinformował, że nie jest zdolny spłacić wyemitowanych przez siebie obligacji. W praktyce oznaczało to ogłoszenie bankructwa państwa. Duże problemy z obsłużeniem swojego zadłużenia miała także Grecja. W 2011 roku doprowadziło to do poważnego kryzysu w Unii Europejskiej. Dlatego nawet jeśli mówimy o danym instrumencie, że jest bezpieczny to nie możemy być pewni, że na nim nie stracimy. Pamiętajmy, że na rynkach finansowych zawsze jest ryzyko straty kapitału.

W przypadku obligacji korporacyjnych przed dokonaniem decyzji inwestycyjnej musimy przeanalizować kilkanaście parametrów. Wśród nich znajdują się m.in.:
- cele i wielkość emisji,
- wartość nominalna oraz cena emisyjna obligacji,
- wysokość i rodzaj oprocentowania,
- częstotliwość wypłaty odsetek,
- termin wykupu obligacji,
- forma zabezpieczenia (lub jego brak).

To dosyć pracochłonne zajęcie, zwłaszcza jeśli chcemy mieć w portfelu kilkunastu różnych emitentów. Z tego powodu wielu inwestorów decyduje się na zakup funduszy inwestycyjnych bądź ETFów, które skupują dług innych państw bądź firm. Ich portfele zazwyczaj opiewają na dziesiątki bądź setki emitentów. Z pomocą w ocenie obligacji korporacyjnych przychodzą agencje ratingowe, takie jak np.: Moodys, Fitch czy S&P. Ich zespoły analityczne analizują zarówno przedsiębiorstwa, jak i warunki na jakich emitują one swój dług i nadają im rating. Te najbezpieczniejsze nazywamy „investment grade”, a te o najniższym ratingu „junk bonds”, czyli obligacjami śmieciowymi. Jak łatwo się domyśleć: im gorszy rating inwestycyjny, tym wyższe oprocentowanie.

Kolejną klasa aktywów są oczywiście akcje. Jeśli obejrzałeś poprzednie odcinki to wiesz, że akcje to klasa aktywów, która niesie za sobą istotne ryzyko. Ceny akcji są zmienne, co może mieć duży wpływ na wynik całego naszego portfela. Budując tę część naszego portfolio warto pamiętać o dywersyfikacji geograficznej i sektorowej. Dziś wiele biur maklerskich w Polsce oferuje dostęp do zagranicznych rynków, a prowizje są coraz bardziej atrakcyjne. Dzięki temu możemy zainwestować w akcje ze wszystkich największych rynków. Ponadto do wyboru mamy też bogatą ofertę ETFów oraz funduszy inwestycyjnych.

Dlatego właśnie dodając element stabilny (obligacje) do zmiennego (akcje) łagodzimy zmienność na portfelu i stabilizujemy jego wynik. Co więcej, jeśli mamy dobrze dobrane elementy portfela, to w sytuacji, gdy taniały akcje, mogliśmy zarobić na drożejącym złocie oraz obligacjach.

Warto w tym momencie przyswoić sobie pojęcie korelacji. Opisuje ona w jaki sposób zmienne są ze sobą współzależne. Współczynnik korelacji przyjmuje wartości od -1 (doskonała ujemna korelacja) poprzez 0 (całkowita niezależność danych) do 1 (doskonała dodatnia korelacja). Przykładowo: jeśli obligacje spadają, gdy akcje rosną to mówimy o odwrotnej bądź ujemnej korelacji. Zrozumienie tej zależności pozwoli nam zbudować portfel, który będzie odporny na gwałtowne zmiany rynkowe. Jeśli będziemy nabywać wyłącznie aktywa, które są ze sobą dodatnio skorelowane to będzie on podlegał dużym wahaniom, czego chcemy uniknąć.

Pamiętajmy, że współczynnik korelacji liczymy nie dla cen aktywów, ale dla stóp zwrotu dla wybranego okresu. Dlatego w zależności od przyjętego zakresu dat możemy otrzymać różne wartości. Trzeba też mieć na uwadze, że miary statystyczne są obliczane na podstawie wartości historycznych i zaobserwowane prawidłowości nie zawsze będą się sprawdzać w przyszłości.

Kolejnym elementem naszego portfela inwestycyjnego są surowce. Wśród inwestorów indywidualnych dużą popularnością cieszy się złoto i inne metale szlachetne. Zazwyczaj drożeją one, gdy na rynkach trwa niepewność, o czym więcej mówiliśmy w odcinku o bezpiecznych przystaniach. Jeśli chcemy nabyć dany surowiec do naszego portfela to możemy to zrobić poprzez kontrakt, fundusz ETF, a w niektórych przypadkach (takich jak złoto) także dokonując fizycznego zakupu.

Naszym zadaniem, jako inwestorów, jest wypracowanie takiej stopy zwrotu, aby warto było podjąć dane ryzyko. Wyższy zwrot z portfela wiąże się oczywiście ze wzrostem ryzyka i zmienności, stąd też musimy mieć dobrze określone własne cele inwestycyjne. Dzięki temu w nocy będziemy mogli spokojnie spać na poduszce bezpieczeństwa, zamiast zamartwiać się dziennymi wahaniami naszych inwestycji.