/ Odcinek 2. ESG – nowy trend w inwestycyjnym świecie

Z roku na rok rośnie znaczenie czynników pozabilansowych w ocenie inwestycyjnej spółek. Inwestorzy oczekują od firm nie tylko generowania powtarzalnych zysków i stałego rozwoju. Chcą też lokować pieniądze w spółki, które nie szkodzą środowisku, traktują fair swoich dostawców oraz są odpowiedzialne społecznie.

W ocenie pozafinansowej przychodzą nam z pomocą czynniki ESG. Wiele powie nam już sam skrót, bo składają się na niego trzy wyrazy reprezentujące najważniejsze obszary: E – Środowisko (z ang. environmental), S – Społeczna odpowiedzialność (z ang. social responsibility) i G – Ład korporacyjny (z ang. corporate governance). Dzięki nim mamy możliwość porównania spółek na jednej, pozabilansowej, płaszczyźnie. Ten trend przybiera na sile i coraz więcej globalnych zarządzających aktywami dąży do pełnego włączenia kryteriów ESG w proces oceny spółek. Można też oczekiwać, że będzie to coraz ważniejsze dla inwestorów indywidualnych, którzy chcą wiedzieć więcej o swoich spółkach. Dowodem na to może być rosnący napływ środków do ETFów, inwestujących w sektor ESG. Zgodnie z danymi od Morningstar, w pierwszym kwartale 2021 roku do funduszy kierujących się zrównoważonym wzrostem napłynęło około 185 mld dolarów. W samej Europie w ETFy koncentrujące się na ESG zainwestowano 25 mld dolarów, czyli 4 razy więcej niż w analogicznym okresie przed rokiem. Szacuje się, że „odpowiedzialne wehikuły inwestycyjne” odpowiadają za ponad 15 proc. globalnie zarządzanych aktywów i ich udział rośnie.

Obecnie jednym z największych światowych dostawców indeksów analizujących dane ESG jest MSCI, który analizę tego obszaru rozpoczął już 30 lat temu. Dzięki ich stronie internetowej oraz innych firm, takich jak choćby Fitch czy Bloomberg – inwestorzy mogą sprawdzić rating ESG danej spółki oraz zapoznać się z kryteriami oceny przyjętymi przez analityków. Agencje wyznaczają bowiem oceny poszczególnym spółkom z uwzględnieniem różnych kryteriów pozabilansowych. Proces ratingowy ESG jest zbliżony do procesów oceny kredytowej, ale w ich przypadku liczy się wyłącznie ocena czynników finansowych. W zależności od przyjętej metodologii, ocena pozabilansowa może przyjąć wartość liczbową albo mieć formę zbliżoną do oceny kredytowej (np. AAA-D). Obszar analizy różni się między agencjami, jednakże większość z nich skupia się na szeroko pojętych obszarach Environmental, Social Responsibility i Corporate Governance.

Czynniki związane z ESG mogą być również przydatne dla samych pracowników. Jeśli firma dba o kwestie społeczne to pracownicy czują się docenieni i są bardziej zaangażowani w wykonywane zadania. Stąd też ESG może stanowić dobry motywator, wspierać identyfikację pracowników z firmą oraz przekładać się na ułatwienie rekrutacji nowych talentów.

Przyrost popularności ESG jest na tyle zauważalny, że każdy z liczących się globalnych funduszy inwestycyjnych ma już w swojej ofercie fundusz koncentrujący się na wartościach związanych ze zrównoważonym inwestowaniem. Wraz ze wzrostem zapotrzebowania, kluczowe stają się wiarygodne i transparentne dane, na podstawie których możliwa jest ocena dostępnych opcji inwestycyjnych. Jednocześnie rosnący popyt na zrównoważone produkty tworzy nowe możliwości biznesowe i usługi. Przedsiębiorstwa chcą poprawić swoją atrakcyjność na rynku pracy oraz znaleźć odpowiedź na zmieniające się zachowania konsumentów.

Globalny trend wzrostu ważności ESG można zaobserwować również w Polsce, gdzie rosną na znaczeniu takie czynniki jak ład korporacyjny, ograniczanie negatywnego wpływu na środowisko, przeciwdziałanie zmianom klimatu oraz odpowiedzialność społeczna. Od blisko trzech lat publikowany jest indeks WIG-ESG, obejmujący spółki uznawane za odpowiedzialne społecznie i będące uczestnikami indeksów WIG20 i mWIG40. Co więcej, jego wartość znajduje się obecnie w okolicach historycznych maksimów, co wpisuje się w tezę, że inwestorzy długoterminowi preferują spółki odpowiedzialne społecznie. Te spółki, które stawiają na zrównoważony rozwój są beneficjentami swoich decyzji. Jednocześnie pozytywnie wpływają na popularyzację tego trendu i stają się przykładem do naśladowania dla innych organizacji.

Warto zwrócić uwagę, że GPW opublikowała w maju 2021 roku dokument „Wytyczne do raportowania ESG. Przewodnik dla spółek notowanych na GPW”. Został przygotowany zgodnie z obowiązującymi regulacjami krajowymi oraz unijnymi i jest dosłownie przewodnikiem dla podmiotów oraz inwestorów. Ten dokument stanowi doskonałe źródło wiedzy dla każdego, kto chciałby inwestować bardziej świadomie.

W Polsce obowiązek raportowania danych ESG – w ramach wdrażania unijnej dyrektywy – narzuciła nowelizacja ustawy o rachunkowości. Od 2018 r. największe jednostki zainteresowania publicznego (a zatem głównie spółki notowane na GPW) muszą w swoich raportach rocznych umieszczać dane pozafinansowe, czyli właśnie ESG.

Warto w tym momencie dodać, że nie ma jednej, uniwersalnej metodyki analizy danych ESG stosowanych przez spółki i agencje ratingowe. Obecnie na całym świecie działa ponad 600 agencji ratingowych, stąd może się zdarzyć, że różne agencje wydadzą odmienne oceny dla tej samej firmy. Choć świadomość inwestorów i firm z roku na rok rośnie, to jednak ilość, jakość i spójność raportowanych danych ESG wciąż pozostaje mocno zróżnicowana. Trudno się dziwić, gdyż jest to nowy trend, a jego pozafinansowy charakter utrudnia ujednolicenie. Stąd ważne jest, aby w procesie analizy korzystać z różnych źródeł danych. Nawet jeśli ratingi ESG nie są decydującym elementem procesu inwestycyjnego to stanowią punkt wyjścia do zrozumienia środowiska danej firmy oraz dalszego porównania spółek względem siebie.

Nie ma gwarancji, że dzięki ESG zarobimy od razu więcej, ale na pewno będą to bardziej świadome inwestycje, tworzące wartość długoterminową dla wszystkich interesariuszy. Natomiast na pewno wszyscy zyskamy, jeśli poprzez nasze decyzje konsumenckie i inwestycyjne będziemy w pozytywny sposób wpływać na zmiany dobre dla środowiska i społeczeństwa.