/ Gdy rynkiem rządzi zmienność

Zmienność jest nieodłączną cechą rynków finansowych. Na światowych giełdach każdego dnia kupujący walczą ze sprzedającymi o jak najlepszą cenę. Tak powstają notowania setek tysięcy instrumentów finansowych oraz dochodzi do milionów transakcji. Raz na wiele lat równowaga pomiędzy tymi dwiema strona zostaje zachwiana. Gdy przewaga sprzedających jest znacznie wyższa niż kupujących, dochodzi do krachu i nieefektywności rynkowej. Z przykładem takiej paniki spotkaliśmy się w marcu 2020.

Krach giełdowy z marca został wywołany przez pandemię koronawirusa. Inwestorzy sprzedawali w popłochu akcje w obawie przed gwałtownym spowolnieniem gospodarczym, które może dotknąć globalną gospodarkę. Strach dotarł niemal na każdą giełdę na świecie, a ofert sprzedaży było znacznie więcej niż chętnych do kupna taniejących akcji, co spychało ceny w dół.

12 marca 2020 indeks WIG20 potaniał o 13,28 proc., dobijając do poziomu 1305,73 pkt, tym samym przebijając notowania z 28 października 1997 roku, kiedy zakończył sesję z 13,2 proc. spadkiem. Takiej przeceny polski indeks jeszcze nie doświadczył w całej swojej historii. Tego samego dnia paneuropejski indeks Stoxx Europe 600 stracił blisko 11 proc. wartości. Przecena dotarła także na rynek amerykański i azjatycki, gdzie również odnotowano rekordowe spadki.

Choć obawy inwestorów były uzasadnione, to ich reakcja była zapewne przesadzona. Dowodził temu fakt, że po kilku dniach przeceny, główne światowe indeksy zaczęły szybko odrabiać straty. Dodatkowo pomogła też akcja banków centralnych w USA oraz Eurolandzie, która wsparła pozytywne oczekiwania na rynkach. W efekcie emocje kolejny raz wzięły górę nad fundamentami. Pomimo rosnącej liczy negatywnych informacji z gospodarki, inwestorzy postanowili ponownie lokować pieniądze na giełdzie.

Koncepcja zmienności rynku w oparciu o ludzkie emocje nie jest nowa, pisał już o niej w 1949 roku Benjamin Graham w „Inteligentnym Inwestorze”. Już wtedy zauważył, że giełda jest nieustannie rozchwiana i rzadko kiedy poprawnie wycenia notowane na niej aktywa. Uważał, że jest niczym wahadło, które przechodzi od skrajności w skrajność. Często inwestorzy w tych momentach inwestują przeciwnie do nadchodzącej zmiany, czyli kupują na szczycie a sprzedają w dołku.

Pomimo ogromnego rozwoju analizy fundamentalnej oraz metod ilościowych emocje są nieodłącznym czynnikiem inwestowania na giełdzie. Pojawia się zatem pytanie: jak inwestor indywidualny powinien teraz postępować i jakimi zasadami się kierować? Przede wszystkim należy podchodzić w sposób ostrożny zarówno do zakupów, jak i sprzedaży akcji. Warto pamiętać tu o zasadzie uśredniania kosztu zakupu, czyli nabywania aktywów za stałe, określone kwoty, w powtarzających się odstępach czasu. Dzięki temu zajmiemy pozycję na rynku nim zdąży się zmienić kierunek na wzrostowy, a w razie dalszych spadków nasza cena zakupu będzie się obniżać. Potocznie mówi się tu o metodzie „małej łyżeczki”, czyli kupowaniu akcji drogą wielu małych transakcji zamiast jednej dużej.

Jak zawsze warto też zadbać o swoją prywatną poduszkę bezpieczeństwa. Gotówka jest ważnym elementem każdego portfela inwestycyjnego, zwłaszcza w czasach rynkowej niepewności. Z jednej strony mogą pojawić się nowe okazje cenowe, a z drugiej możemy po prostu potrzebować gotówki na nieprzewidziane wydatki.

Gdy na rynku rządzi niepewność oraz podwyższona zmienność to najważniejsze, aby nie poddać się emocjom i nadal inwestować zgodnie ze swoim planem. Spadki na giełdzie są nieodłącznym elementem świata finansów i zdarzają się na każdym rynku. To tylko od nas zależy jak się zachowamy w ich obliczu i czy wykorzystamy je na naszą korzyść.